3 min read

Fosfor hakkında bilgilendirme

FOSFOR

Fosfor vücudumuz için zorunlu minerallerden biridir ve vücutta en çok bulunan minerallerin kalsiyumdan sonra ikincisidir. Toplam vücut ağırlığımızın yaklaşık %1'ini oluşturur. Vücuttaki her hücrede fosfor bulunur. Bununla birlikte fosforun %80'i kemik ve dişlerimizde bulunmaktadır.

Fosforun Faydaları

Fosfor kemik ve dişlerin oluşumunda büyük rol oynar. Doku tamirinde, büyüme için gerekli olan proteinin sentezinde, karbonhidrat ve yağların vücut tarafından kullanılmasında etkisi vardır. Ayrıca enerjinin depolanması ve kullanılmasında gerekli olan ATP'nin yapı taşıdır. Fosfor B vitamini ile birlikte çalışır. Kas kasılmasına, böbreklerin faaliyetlerine, kalp atımının düzeninin sürdürülmesine ve sinir iletilerine yardımcı olur.

Günlük Fosfor İhtiyacı

Vücudumuz için gereken fosforu günlük diyetimiz ile alırız. Gıdalarla alınan fosforun %70'i bağırsaklardan emilir ve özellikle kemiklerde depo edilir. Dolaşımdaki inorganik fosfor düzeyi; parathormon, vitamin D, bağırsaklardan emilim, böbrek fonksiyonları, kemik metabolizması ve beslenme ile ilgilidir.

  • İlk bir yaş: 100-275 mg
  • 1-3 yaş: 460 mg
  • 4-8 yaş: 600 mg
  • 9-18 yaş: 1250 mg
  • Erişkinler: 800 mg
  • Hamile veya emziren kadınlar:
    • 18 yaşından küçük: 1250 mg
    • 18 yaşından büyük: 1000 mg

Fosfor İçeren Yiyecekler

Hemen hemen her yiyecekte fosfor bulunur, ancak en zengin kaynağı protein içeriği yüksek olan et ve süt ürünleridir. Kalsiyum ve protein açısından zengin beslenen kişiler fosfor açısından da zengin beslenmiş olurlar.

Balıklar
Alabalık
238 mg
Balık Unu
3100 mg
Kılıç
258 mg
Levrek
180 mg
Sardalya
215 mg
Uskumru
274 mg
Havyar
355 mg
Istakoz
183 mg
Karides
166 mg
Midye
236 mg
Etler
Az Yağlı Dana Eti
201 mg
Orta Yağlı Dana Eti
193 mg
Yağlı Dana Eti
185 mg
Az Yağlı Koyun Eti
151 mg
Orta Yağlı Koyun Eti
147 mg
Yağlı Koyun Eti
135 mg
Tavuk Eti
160 mg
Beyin
312 mg
Dana Karaciğer
332 mg
Dana Dalak
272 mg
Tavuk Karaciğer
236 mg
Kurubaklagiller / Yemişler
Ayçiçeği Çekirdeği
837 mg
Badem
504 mg
İç Bakla
391 mg
Barbunya
457 mg
Bezelye
268 mg
Börülce
426 mg
Ceviz
380 mg
Çam Fıstığı
604 mg
Fındık
337 mg
Kabak Çekirdeği
1144 mg
Kuru Fasulye
425 mg
Mercimek
377 mg
Nohut
331 mg
Susam
592 mg
Antep Fıstığı
500 mg
Yer Fıstığı
407 mg
Meyveler
Armut
11 mg
Ayva
17 mg
Çilek
21 mg
Elma
10 mg
Erik Pestili
107 mg
Hurma
63 mg
Kuru İncir
77 mg
Kuru Kayısı
108 mg
Muz
22 mg
Portakal
14 mg
Üzüm
20 mg
Sebzeler
Havuç
32 mg
Ispanak
50 mg
Lahana
29 mg
Marul
33 mg
Patates
51 mg
Salatalık
24 mg
Soğan
30 mg
Turp
30 mg
Yumurtalar
Yumurta (Bütün)
198 mg
Yumurta Sarısı
586 mg
Yumurta Beyazı
15 mg
Süt ve Ürünleri
İnek Sütü
93 mg
Yoğurt
107 mg
Beyaz Peynir
360 mg
Kaşar Peyniri
606 mg
Tahıllar
Arpa
358 mg
Buğday
364 mg
Mısır
358 mg
Yulaf
523 mg
Pirinç
337 mg
Çavdar
378 mg

Fosfor eksikliği:Birçok gıdada yeterince fosfor mevcut olduğu için fosfor eksikliği ancak uzun süre alüminyum hidroksit içeren antiasit kullanımı veya bazı hastalıklar sonucu ortaya çıkabilir. Osteoporoz, kemik incelmesi, iştah kaybı, yorgunluk, kas ağrıları gibi bazı belirtiler verir.

Fosfor Düzeyinin Azalmasına Yol Açan Bazı Sebepler:
-
Hiperparatiroidizm
- D vitamini eksikliği
- Hiperinsülinizm
- Alkolizm
- Diabetes Mellitus
- Malabsorbsiyon sendromu
- Hipokalemi
- Hipotiroidi
- Tiyazid diüretiklerin kullanımına bağlı olarak
- Kusmalar
- Hızlı büyüyen neoplastik hastalıklar
- Miyeloma
- Mutipl endokrin neoplazi
- Hiperventilasyon sendromu

Fosfor fazlalığı:Karbonatlı içeceklerin çok fazla içilmesi, çok fazla et içeren yemeklerin yenmesi gibi sebeplerle aşırı düzeyde fosfor alınabilir. Direkt olarak toksik etkisi olmasa da kalsiyum emilimini etkiler ve sonuçta osteoporoz ve ya kemik kırıklarının artmasına sebep olabilir.Demir emilimini de olumsuz olarak etkileyebilir.

Fosfor Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bazı Sebepler:
- Hipoparatiroidizm
- D vitamin fazlalığı
- Pseudohipoparatiroidzm
- Kırık iyileşmesi sırasında
- Böbrek yetmezliği
- Laktik Asidoz
- Diabetik ketoasidoz
- Akromegali
- Addison hastalığı
- Üst barsak tıkanıklığı
- Paget hastalığı
- Multipl miyeloma
- Lösemi